„Latte tate“ i nova muškost severa: Očinstvo koje menja pravila
Šetajući ulicama Stokholma, teško je ne primetiti ih: mladi, uredni muškarci, sa kolicima ispred sebe, nosiljkom na leđima i kapućinom u ruci. U Švedskoj za njih postoji i poseban naziv – „latte tate“. Iako termin zvuči pomalo ironično, on označava mnogo više od estetske slike urbanog očinstva. Ovi muškarci nisu izuzetak, već pravilo. Njihova prisutnost u svakodnevnom roditeljstvu nije gest, već identitet.
Nova generacija očeva u Skandinaviji redefiniše muškost kroz prisutnost, ravnopravnost i svakodnevnu brigu o deci
U nordijskim zemljama, očinstvo je redefinisano kroz sistemske promene koje su omogućile da briga o deci postane ravnopravna odgovornost oba roditelja. Švedska, Norveška i Finska prednjače u politikama koje podstiču aktivno učešće očeva: od 480 dana plaćenog roditeljskog odsustva u Švedskoj, do potpuno izjednačenih prava u Finskoj, gde od 2022. oba roditelja imaju isti broj dana koji se ne mogu preneti. Ove mere nisu samo administrativne, one menjaju kulturu.
@madelineraeawayMy heart melted when i looked out the cafe window while ordering us lunch to-go and saw my husband waiting outside singing to our daughter 🥹 Did you know that Sweden was the first country in the world to remove gender-specific parental leave 50 years ago? When I first moved here one of my first culture shocks was seeing all the dads on parental leave, and noticing just how engaged they were. And now we’re here ourselves 🥹♬ original sound – Paravi !!!!! 🫶🏽💖🧚🏽♀️🌻🦋
Od 1974. godine, kada je Švedska uvela roditeljsko odsustvo, učešće muškaraca je poraslo sa 1% na više od 30%. Uvođenjem dana rezervisanih isključivo za očeve, stopa je dodatno skočila, a društvena percepcija muškosti počela je da se menja. Očevi više nisu „pomoćnici“ u roditeljstvu, oni su ravnopravni nosioci porodičnog života.
Nova nordijska muškost ne zasniva se na dominaciji, već na prisutnosti. Ona podrazumeva emocionalnu dostupnost, svakodnevnu odgovornost i ponos koji ne proizlazi iz karijere, već iz odnosa. „Latte tate“ su postali simbol te transformacije – ne zato što piju kafu, već zato što menjaju paradigmu.
U kontrastu sa ovim modelom, mnoge zemlje, uključujući Italiju, još uvek se bore sa tradicionalnim podelama uloga, nedostatkom institucionalne podrške i društvenim normama koje očinstvo vide kao sekundarnu funkciju. Povratak iz Švedske često znači i povratak u realnost koja ne prepoznaje vrednost prisutnog oca.
„Latte tate“ nisu samo skandinavski fenomen, već ogledalo društva koje redefiniše muškost kroz prisutnost, nežnost i ravnotežu. Očinstvo se više ne posmatra kao pomoćna uloga, već kao temelj porodične dinamike. Nordijski model pokazuje da promena dolazi kroz sistemsku podršku, ali i kroz svakodnevne izbore. Očevi koji guraju kolica s kapućinom u ruci nisu trend, oni su nova norma.
Pročitajte i ovo: Filmovi koji su vam prošli ispod radara, a jednako su dobri kao i veliki hitovi istog žanra
Naslovna fotografija: https://unsplash.com/@vapricot
