Kada srednje godine zaista počinju?
Srednje godine su već nesrećno označene kao “kriza”, a psiholozi nastoje da nam objasne da ne treba tako da posmatramo stvari. Ipak, iako nije nikakva kriza, san, stres i sreću doživljavate drugačije posle 35. Ali ko razmišlja o srednjim godinama, usred najboljeg perioda života? U najboljim ste godinama, još ste mladi, na vrhuncu svojih moći, usred životnog vihora karijere, odgajanja dece, ostvarivanja sebe. Pa, razmišljaju žene koje identifikuju ono što se zove perimenopauza, koja može da potraje i desetak godina. Imate vremena da se priviknete na ideju da srednje godine dolaze, a sa njima i menopauza, završetak reproduktivnog života, gašenje hormonske mašine, koje donosi brojne fizičke i psihičke promene i izazove.
Pa, da li ste već na tom putu?
Teško je odrediti kada stvarno počinju srednje godine. U poređenju sa drugim razvojnim periodima (detinjstvo, adolescencija, starije odraslo doba), srednje godine traju duže i uključuju raznovrsnije životne i društvene uloge. Istraživanja se manje bave srednjim godinama nego detinjstvom i starijim odraslim dobom, pa još uvek ne znamo dovoljno o jedinstvenim iskustvima ove faze života.
Srednje godine počinju u različito vreme, za različite osobe
Individualno je, toliko znamo. Ali, devedesetih godina prošlog veka bilo je ustaljeno uverenje da srednje godine počinju sa 35. Sada se to shvatanje promenilo i pomerilo za desetak godina, pa se srednjim dobom smatraju godine između 45 i 60. Žene su pomerile tu granicu kasnijim majčinstvom, brigom o zdravlju i lepoti – uz pomoć savremene medicine i psihologije. Danas se generalno živi duže i zdravije, a povećani su i zahtevi izgradnje karijere uz formiranje porodice. Zato neki istraživači period od 30 do 45. nazivaju „ustanovljenim odraslim dobom“, da bi ga razlikovali od srednjeg doba.
Haljina: Comma / Nakit: Lindex
Toliko životnih uloga, a tako malo vremena
Srednje godine su vreme kada preuzimamo najveći broj životnih uloga i neprekidno smo u trci sa vremenom. Imamo osećaj da se vreme ubrzalo, da nam dan kraće traje i stalno smo u zakašnjenju sa nečim. U proseku, u srednjim godinama imate četiri ključne uloge – zaposleni ste, u braku ste, roditelj ste, brinete o ostarelim roditeljima. Imati više uloga možda pruža više mogućnosti za osnaživanje resursa, kao što su finansije, samopoštovanje, odnosi, uspeh, ali potrebno je podeliti vreme i energiju koju svaka uloga zahteva.
Faktori zdravstvenog rizika takođe se pojavljuju u srednjem dobu, a uobičajeni problemi su usporavanje metabolizma, povećanje telesne težine, hormonske promene. Menopauza donosi i fizičke i emotivne promene, koje mogu da budu vrlo dramatične i teško podnošljive. Svi faktori rizika usko su povezani sa snom, pa su problemi sa spavanjem gotovo redovni u srednjim godinama – isprekidan san, manje od šest sati sna, teškoće sa uspavljivanjem, lak san, noćno znojenje…
San, stres, sreća
Fizičke smetnje, uz povećan broj uloga i odgovornosti, trka sa vremenom i napor koji ulažemo da hendlujemo sve dnevne zahteve i žongliramo često nekompatibilnim ulogama koje smo preuzeli, dovode do konstantnog stresa. Stres utiče na san, pa se može javiti nesanica, ali stres može biti i izazvan lošim spavanjem. Loš san i stres postaju začarani krug i uzrokuju brojne zdravstvene smetnje. I san i stres utiču na emocije (i obrnuto), pa u srednjim godinama možete iskusiti nizak nivo životnog zadovoljstva i lične sreće, a nije retka ni pojava depresije.
Ipak, važno je pomenuti srednje životno doba kao vreme intenzivnog duhovnog rasta i ličnog razvoja, vrhunac produktivnost, veću mudrost i bolje rezonovanje i donošenje odluka. Lični rast je tesno povezan sa osećanjem blagostanja u srednjim godinama i put mudrosti postaje najvažnija smernica u našem životu. Iskustva mnogih osoba u srednjim godinama svedoče o promalaženju duševnog mira i stabilnosti, o prihvatanju, pomirenju, otpuštanju i življenju u sadašnjosti.
Šira perspektiva je deo mudrosti življenja, pa zato „krizu srednjih godina“ preimenujte u „potencijal srednjih godina“ i sledite svoj put!
Naslovna fotografija: WANNABE Media
Brankica Milošević veruje da je dete u nama najvažnija osoba na svetu, koja zaslužuje svu onu ljubav koju rasipamo okolo. Sve je zanima, o svemu ima mišljenje i ne okleva da ga promeni.
